W muzeach, galeriach i artykułach o kulturze często spotykamy się z określeniami „sztuka nowoczesna” i „sztuka współczesna”. Choć brzmią podobnie, nie oznaczają tego samego. Warto przyjrzeć się, czym różnią się te pojęcia i dlaczego są ważne, jeśli chcemy lepiej rozumieć dzisiejszy świat sztuki.
Czym jest sztuka nowoczesna?
Sztuka nowoczesna (ang. modern art) to nurt, który powstał pod koniec XIX wieku i trwał mniej więcej do lat 60. XX wieku. To czas, kiedy artyści zaczęli odchodzić od realizmu i tradycyjnych reguł przedstawiania świata. Poszukiwali nowych form wyrazu, eksperymentowali z kolorem, kształtem, perspektywą i techniką.
Cechy sztuki nowoczesnej:
-
zerwanie z akademickimi regułami malarstwa i rzeźby,
-
wyraźna indywidualność twórców,
-
dążenie do abstrakcji i nowatorskich środków wyrazu.
A co to jest sztuka współczesna?
Sztuka współczesna (ang. contemporary art) to sztuka tworzona od lat 60. XX wieku aż do dziś. Obejmuje niezwykle szerokie spektrum form, mediów i tematów. Często dotyczy aktualnych problemów społecznych, politycznych, ekologicznych. Jest mniej skupiona na formie, a bardziej na idei, przesłaniu i doświadczeniu.
Dlaczego nazywamy ją współczesną?
Bo jest tworzona tu i teraz, przez artystów żyjących w naszych czasach lub niedawno zmarłych. Współczesność nie odnosi się tylko do czasu, ale i do podejścia – artysta współczesny stawia pytania, prowokuje, komentuje rzeczywistość.
Formy sztuki współczesnej to m.in.:
-
instalacje, performance, video art, street art, działania interaktywne,
-
często wykorzystuje technologie, multimedia, Internet.
Kiedy zaczęła się sztuka współczesna?
Nie ma jednej konkretnej daty, ale zwykle uznaje się, że sztuka współczesna zaczyna się około 1960 roku, po okresie sztuki nowoczesnej. To moment, w którym na znaczeniu zyskały nowe zjawiska, jak pop-art, minimalizm, a potem sztuka konceptualna i performance.
Najbardziej znani twórcy sztuki współczesnej
Oto kilku artystów, którzy zmienili (i nadal zmieniają) oblicze współczesnej sztuki:
-
Andy Warhol – ikona pop-artu, twórca wizerunków Marylin Monroe i puszki zupy Campbell’s.
-
Yayoi Kusama – japońska artystka znana z obsesyjnych kropek i pokoi lustrzanych.
-
Damien Hirst – autor kontrowersyjnych prac z martwymi zwierzętami w formalinie.
-
Banksy – anonimowy twórca street artu, komentujący problemy społeczne.
-
Marina Abramović – pionierka performance’u, badająca granice ciała, emocji i relacji z widzem.
-
Olafur Eliasson – artysta tworzący zjawiskowe instalacje świetlne i środowiskowe.
-
Ai Weiwei – chiński artysta i aktywista, krytyczny wobec reżimów politycznych.
Sztuka współczesna to zwierciadło naszych czasów. Nie zawsze ma być „ładna” – ma poruszać, skłaniać do myślenia, zmuszać do zadawania pytań. Nie chodzi tylko o obraz, ale o ideę. W świecie pełnym informacji i bodźców, artyści współcześni próbują nadać sens temu, co wokół nas.